پتانسیل عمل چیه؟؟ (قسمت اول)

همونطور که میدونید سلول(یاخته) های عصبی برای اینکه با هم ارتباط برقرار 

 

 

کنن باید به هم پیام بدن. اما چجوری اینکارو میکنن؟؟ جـــــــواب فقط یک چیز

 

 

میتونه باشه؛ "پتانسیل عمل"  

 

 

پتانسیل عمل (Action Potentials) در واقع زبان گفت و گوی نورون ها با یکدیگر است. "پتانسیل عمل" فرایندیه که طی اون پیام های الکتریکی غشای نورون(میتونید برای اطلاعات بیشتر از نورون این مقاله رو بخونید.) رو طی میکنن و به سلولی دیگه مخابره میشن. اما پتانسیل عمل چیه؟

 

 

 

 

 

خب... بار الکتریکی درون غشا همیشه منفی و بار الکتریکی بیرون غشا همیشه مثبته. طی پروسۀ پتانسیل عمل، بار الکتریکی بخشی از درون غشا (که منفیه) مثبت میشه و بار الکتریکی بخشی از بیرون غشا (که مثبته) منفی میشه؛ در نتیجه پیام الکتریکی به بخشی دیگه (که جلوتره) هدایت میشه. برای اینکه پتانسیل عمل رو بهتر درک کنید تصویر زیر رو ببینید.

 

 

 

برای اینکه بار الکتریکی یک طرف غشا تغییر بکنه، به یون نیاز داریم.

در پتانسیل عمل دو یون مهم داریم که هر دوی این یونها مثبتن :

1.یون سدیم

2.یون پتاسیم

اما برای توضیح دقیق تر پتانسیل عمل باید با این مباحث بیشتر آشنا شیم:

*غلظت یون ها

*کانال های یونی

*پمپ های سدیم-پتاسیم

 

 

غلظت یون ها

غلظت یون های سدیم در خارج از غشای نورون بیشتر از یون های پتاسیم هست (نسبت یونهای سدیم به پتاسم در خارج از سلول 30 به یکه). اما غلظت یون های پتاسیم در درون غشای نورون بیشتر از یون های سدیمه ( نسبت یون های پتاسیم به سدیم در داخل غشای نورون 40 به یکه)؛ و این یعنی غلظت پتاسیم در داخل بیشتر از غلظت سدیم در خارجه.

 

 کانال های یونی

روی سطح سلول های عصبی کانال ها و پمپ هایی (پمپ های سدیم-پتاسیم) قرار داره. اما مهمترین کانال ها در پروسۀ پتانسیل عمل، کانال های یون های سدیم و کانال های یون های پتاسیم هستن؛ که کانال های پتاسیم، یون های پتاسیم و کانال های سدیم،یون های سدیم رو از یک طرف غشا به طرف دیگه عبور میدن.

 

 

پمپ های سدیم-پتاسیم

 

همونطور که گفتم؛ غلظت سدیم و پتاسیم در داخل و خارج سلول برابر نیست بنابراین بر اساس شیب غلظت، یون های پتاسیم که در داخل بیشترن به خارج و یونهای سدیم که در خارج بیشترن، به داخل رفتن(از طریق کانال ها ) تمایل دارن. بنابراین نسبت 40 به یکِ پتاسیم به سدیم در داخل نورون و همچنین نسبت 30 به یکِ سدیم به پتاسیم در خارج نورون بهم میخوره؛ ولی این نسبت نباید بهم بخوره، اینجاست که پمپ های سدیم-پتاسیم وارد عمل میشن و جلوی بهم خوردن این نسبت رو میگیرن و همچنان نسبتو حفظ میکنن.

 

 

برای اینکه کارکرد پمپ سدیم-پتاسیم رو بهتر درک کنید، ویدئوی زیر را ببینید) البته ویدئو به زبان انگلیسیه ولی اگر شما فقط تصویرشو ببینید کافیه__خودم در ادامه توضیحو میدم):

مدت زمان: 2 دقیقه 26 ثانیه _ منبع ویدئو: کانال علی قلیان اول

همونطور که توی ویدئو دیدید، پمپ سدیم_پتاسیم سه واحد سدیم، خارج و دو واحد پتاسیم رو داخل میکنه و اینجوری نسبت یون ها به هم دیگه رو حفظ میکنه. مثل اینه که بدنۀ یه قایق(که همون غشا باشه) چندتا سوراخ داره(که همون کانال های یونی باشن) و یه ذره آب(که همون یون های سدیم و پتاسیم باشه) هی داخل قایق میشه و شما با یک سطل اون مقدار اب رو دوباره به بیرون میریزید. پمپ های سدیم-پتاسیم هم کارشون دقیقا کارِ همین سطله. یعنی یون های سدیم هِی داخل و یون های پتاسیم هی خارج از سلول میشن و پمپ سدیم-پتاسیم این ها رو دوباره سر جاشون برمیگردونه(سدیم رو دوباره خارج و پتاسیم رو دوباره داخل میکنه).

اما اینا چه ربطی به پتانسیل عمل دارن؟؟ قراره همینو بگم.

برای ادامه مقاله اینجا کلیک کنید...